Türkçü Düşüncə Birliyinin təşəbbüsü və Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin evsahibliyi ilə 20 sentyabr 2023 tarixində Birinci Türkçülük Çalışmaları (BTÇ) arzumuzu gerçəkləşdirdik. Çalışmaların ikinci bölümündə 26 elmi məqalədən ibarət kitab Qanun Yayınları sayəsində işıq üzü gördü. Çalışmaların ikincisini Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin (https://stm.az/az) evsahibliyi və iştirakı ilə 13 may 2024 tarixində gerçəkləşdirdik. Mümtaz Yayımları 28 məqalədən ibarət kitabı düşüncə həyatına ərməğan etdi. Çalışmaların üçüncüsü üçün yola çıxdıq. Üçüncü Türkçülük Çalışmalarının (ÜTÇ) mövzusu konkretdir – keçmiş tariximiz və indiki tarixçiliyimiz.
Sovet dönəmində biçimlənmiş “Azərbayan tarixi” aşırı dərəcədə hakim dövlət ideologiyasına və siyasətinə uyğunlaşdırıldı; milli tariximiz dar bir coğrafiyaya pərçimləndi; tarixçilik əslində milli kimliyin aradan qaldırılmasına yönəldi; primordialist/əzəlçi yanaşma cəhdləri yanlış istiqamətə yönləndirildi; əhalinin bilinclənməsi/şüurlanması deyil, xarici ittihamların cavablandırılması əsas alındı; müqayisəli analiz gözardı edildi. 1990’ların çoxcildli yeni rəsmi “Azərbaycan tarixi” də əski problemlərdən arınmadı. Son illərdə işıq üzü görmüş elmi monoqrafiyalar ayrı-ayrı tarix məsələlərinin aydınlaşdılmasında önəmli rol oynadı. Ancaq bu gəlişmələr soydaşlarımızın tarix bilinci ehtiyaclarını qarşılamaq gücündə deyildir.
Halbukı vətəndaşların ortaq tarix bilgisi millətyaradan həssas ünsürlərdən biridir və milli kimliyin mərkəzində yer alır. Günümüzdə tarix bilgilərimiz ortaqlıq, obyektivlik və elmilikdən uzaqdır. Güney Azərbaycanda isə tarix bilgisi, ən həssas milli problemlərimizdən biri olaraq qalır. Bu da milli birliyimizə və milli gücümüzə mənfi təsir etməkdədir.
Bu gerçək dərk edilərək Üçüncü Türkçülük Çalışmalarında
-
Sovet dönəmi rəsmi tarixçiliyin özəllikləri;
-
Yeni milli tarixçiliyin prinsipləri;
-
İran rəsmi tarixçiliyi və Türklük;
-
Ortaq Türk tarixi; ortaq Türk tarixində Azərbaycanın yeri
müzakirə mövzuları olaraq seçilmişdir.
Tarixdəki qəhrəmanlar və millət qurucuları mövzularına girilməyəcək; bu mövzular gələcək çalışmalarda özəl olaraq ələ alınacaq.
ÜTÇ’nin ilk, simpozium bölümündə 6 məruzə dinlənib, müzakirə ediləcək. Tarixçiliyin indiki durumu haqqında sözü və konseptual fikri olanların da qısa çıxışları nəzərdə tutulur. Bundan başqa vurğuladığımız mövzular çərçivəsində təqdim edilən orijinal elmi məqalələr (Chikago Manual of Style formatında) topluda çap üçün qəbul edilə bilər.
Üçüncü Türkçülük Çalışmaları simpoziumunun tarixi və yeri haqqında yaxın günlərdə xəbər veriləcək.
